کنجد ؛ مواد تشکیل دهنده و ویتامین ها
مزاج کنجد، گرم و تر است. دانه كنجد به علت وجود چشمگیر موادی از جمله آهن، منگنز، منیزیم، مس و كلسیم، از محصولات بسیار با ارزش و حاوی املاح ضروری است. همچنین میزان ویتامین B۱ و E آن قابل توجه است. دانه كنجد به علت وجود لیگان ها، از جمله ماده ای به نام سزامین، كه به طور منحصر به فرد در آن وجود دارد، دارای خاصیت آنتی اكسیدانی و ضد سرطانی قوی و روغن آن که به سختی تند می شود، یكی از روغن های گیاهی است كه بالاترین اثرات آنتی اكسیدانی را دارد. همچنین روغن كنجد به دلیل وجود فیتواسترول ها دارای خاصیت كاهش كلسترول خون می باشد.

خواص کنجد
کنجد دارای پروتئین، ویتامینهای F۱، E، D، B و لسیتین (LECITHIN) است. مقدار روغن آن در حدود ۵۰ درصد است. روغن کنجد مرکب از حدود ۷۰ درصد اسیدهای چرب اشباع نشده مانند لینولئیک اسید، اولئیک اسید و مقداری اسیدهای چرب اشباع شده مانند اسید پالمتیک و آراشیدیک اسید است.
ویتامین F یک اسید چرب ضروری است که باعث تشکیل لایه هایی در پوست می شود که از سلولهای پوستی محافظت و از خشکی و خرابی پوست جلوگیری می کند. همچنین باعث انتقال سایر ویتامینها در پوست می شود. مصرف یک قاشق غذاخوری کنجد معادل یک واحد چربی است و ۴۵ کیلوکالری انرژی دارد.

با توجه به اینكه در بیشتر موارد كنجد به صورت پوست كنده یا بو داده (حرارت دیده) مصرف می شود، لذا تركیبات دو شكل خام و حرارت دیده كه با هم متفاوت می باشد، در زیر شرح داده شده است.
هر ۱۰۰ گرم كنجد بو داده بدون پوست حاوی مواد زیر است:
انرژی ۵۶۷ كیلو كالری
چربی ۴۸ گرم
كربوهیدرت ها ۲۶ گرم
پروتئین ۱۷ گرم
فیبر غذایی ۱۶/۹ گرم
قندها ۰/۵ گرم
فسفر ۷۷۴ میلی گرم
پتاسیم ۴۰۶ میلی گرم
منیزیم ۳۴۶ میلی گرم
كلسیم ۱۳۱ میلی گرم
سدیم ۳۹ میلی گرم
آهن ۷/۸ میلی گرم
رطوبت ۵ گرم

هر۱۰۰ گرم كنجد پوست كنده خام حاوی مواد زیر می باشد:
انرژی ۶۳۰ كیلو كالری
كربوهیدرات ۱۱/۷ گرم
چربی ۶۱/۲ گرم
پروتئین ۲۰/۵ گرم
فیبر غذایی ۱۱/۶ گرم
قندها ۰/۵ گرم
كلیسم ۹۷۵ میلی گرم
فسفر ۶۶۷ میلی گرم
پتاسیم ۳۷۰ میلی گرم
منیزیم ۳۴۵ میلی گرم
سدیم ۴۷ میلی گرم
آهن ۱۴/۵ میلی گرم
رطوبت ۳/۷۵ گرم

هر دو نوع بالا حاوی اسیدهای آمینه مختلف از جمله تریپتوفان، ترئونین، ایزولوسین، لوسین، متیونین، سیستین، فنیل آلانین، والیین، آرژی نین، هیستیدین، آلانین، آسپارتیك اسید، گلوتامیك اسید،گلی سین، پرولین و سرین می باشند. مهم ترین اسیدهای چرب روغن كنجد عبارتند از: اولئیك، لینولئیك، پالمیتیك، استئاریك و آراشیدیك.

فواید و خواص کنجد
کاهش دردهای آرتریت روماتوئید
کنجد سرشار از مس است و مس به دلیل حضور در بسیاری از سیستم های آنزیمی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، نقش مهمی در کاهش درد و رفع التهاب در بیماری های آرتریت روماتوئید دارد.
علاوه بر آن مس در فعالیت نوعی آنزیم موثر است که برای اتصال کلاژن و الاستین مورد نیاز است. کلاژن و الاستین در ساختار، قدرت و قابلیت ارتجاع رگ های خونی، استخوان ها و مفاصل مهم هستند.

پیشگیری از سرطان روده
كنجد، منبع غنی اسیدهای آمینه بوده و رشد تومورها را متوقف می كند. همچنین از سلول های روده در مقابل مواد شیمیایی سرطان زا محافظت می نماید.

پیشگیری از حملات و سردردهای میگرنی
حجم بالای منیزیم در کنجد به کاهش اسپاسم راه های هوایی در بیماری آسم و پیشگیری از اسپاسم نوعی از عروق خونی که در پیدایش حملات میگرن نقش دارند، کمک کرده و وجود کلسیم در کنجد نیز از سردردهای میگرنی جلوگیری می کند.

تقویت حافظه
كساني كه زياد مطالعه مي‎كنند، هميشه مقداري كنجد بوداده همراه داشته باشند كه هرچند گاهي يك قاشق كنجد ميل كنند. تقریبا ۲۸ درصد مغز انسان را ليسيتين تشكيل مي‎دهد و همين ماده باعث پيشرفت بشر شد. كنجد سرشار از لسینین است و در نتيجه كساني كه كارهاي فكري زياد دارند باید كنجد را در برنامه غذايي خوش قرار دهند.
براي كساني كه مي‎خواهند حافظه آن‎ها تقويت شود، ۴۰ روز هر روز صبح يك قاشق غذاخوري كنجد ميل كنند.
كنجد و سياه‎دانه صبح ناشتا باعث تقويت مغز و رفع فراموشي مي‎شود، حدود ۴۰ گرم سياه‎دانه و ۲۰۰ گرم كنجد را با كمي نبات آسياب كرده، صبح‎ها یک قاشق ميل شود.

حفظ سلامت استخوان ها
کنجد به دلیل دارا بودن حجم بالای روی و تاثیر فلز روی در چگالی املاح معدنی استخوان، به عنوان غذایی مناسب برای سالمندان یا کسانی که مبتلا به پوکی استخوان هستند، توصیه می شود. کسانی که شیر دوست ندارند می‌توانند از کنجد برای تامین کلسیم، روی و آهن خود که از مواد معدنی مهم به شمار می‌آید، استفاده کنند.
در مطالعه ای که بر روی ۳۹۶ مرد در گسترده ی سنی ۴۵ تا ۹۹ سال انجام شد، مشخص شد که بین دریافت کم روی و کمبود املاح معدنی در بدن، با بروز پوکی استخوان در ناحیه ی لگن و ستون فقرات ارتباط واضحی وجود دارد.
همچنین کنجد منبعی عالی برای کلسیم است. کلسیم از وجود توده های استخوانی که در یائسگی و یا همراه با بیماری های خاصی مانند آرتریت روماتوئید مشاهده می شود، کاسته و در حفظ سلامت استخوانها، نقش به سزایی دارد.

کاهش کلسترول خون
فیتواسترول ها ترکیباتی هستند که در گیاهان یافت می شوند و ساختمان شیمیایی مشابهی با کلسترول دارند. با دریافت میزان مناسبی از فیتواسترول ها، میزان کلسترول خون کاهش می یابد، سطج ایمنی بدن تقویت می شود و خطر بروز سرطان های خاص کاهش می یابد.
امروزه به دلیل خواص مهم فیتواسترول ها، اقدام به استخراج آن ها از دانه های سویا، ذرت و گیاهان دیگر می کنند و آن را به عنوان افزودنی در تهیه غذاهای فرآوری شده به کار می برند.
در گزارش هایی که در مورد میزان فیتواسترول گیاهان ارائه شده است، معلوم می شود که کنجد، از غنی ترین مواد غذایی از نظر فیتواسترول هاست. در هر ۱۰۰ گرم از کنجد ۴۰۰ تا ۴۱۳ میلی گرم فیتواسترول وجود دارد.

کاهش فشار خون
کنجد منبع خوبی از منیزیم است. وجود منیزیم به کاهش فشار خون بالا منجر می شود. فشار خون بالا از عوامل موثر حمله های قلبی، سکته ها و بیماری های قلبی در افراد دیابتی است.

پیشگیری از کم خونی و افسردگی ناشی از آن
کنجد منبع خوب کلسیم است. کمبود کلسیم برابر کم خونی می باشد و همچنین عدم جذب ویتامین ب را به همراه دارد و کمبود ویتامین ب موجب اضطراب می شود.

تقویت پوست، مو و ناخن
وجود مقادیر بالای روی در کنجد، آکنه را کمتر می کند، از نازک شدن موها جلوگیری می کند، مانع ریزش موها بخصوص در خانمها می شود و در ضمن به دلیل توام شدن این ماده مغذی با ویتامین E این اثرات صد چندان شده و می توان از خواص ضدچروک و سفیدکنندگی (ضدلک) این ویتامین استفاده کرد. اگر خوردن کنجد را در برنامه غذایی خود قرار دهید، موهایی پرپشت و مقاوم خواهید داشت.

خوردن یک قاشق غذاخوری کنجد موجب تامین ۱۴ درصد از نیاز کلسیم خانمها شده و اگر آنها عادت به بلند کردن ناخنهایشان داشته باشند با مصرف کنجد ناخنهایشان محکمتر شده و ترک و شکنندگی بر روی این عضو که جزیی از زیبایی انگشتان است دیده نمی شود.
مصرف دو قاشق غذاخوری آن رساندن پنج میلیگرم روی را به بدن بخصوص پوست و مو و ناخنها آسان می کند.

کنجد چربی بسیاری دارد اما این چربی از نوع گیاهی و چند باندی است. این روغن دارای اسیدهای چرب ضروری است که در ساختمان پوست به عنوان یک جز اصلی محسوب می شوند و در صورتی که کمبودی از این مواد مغذی ایجاد نشود پوست کاملا یکنواخت و نرم و لطیف به نظر می رسد و جالب است بدانید که وجود همین چربیهاست که اگر با یک منبع پروتئینی دریافت شود (کنجد به همراه چربی پروتئین قابل توجهی دارد)، به ترمیم موهای آسیب دیده پرداخته و از خشکی بیش از حد این عضو نیز جلوگیری میکند و موجب راحتی افرادی می شود که سالهاست از خشکی مو رنج برده و همواره از شانه زدن و رنگ کردن موهای خشکشان می هراسند.

مخلوط کردن برگ کنجد با حنا جهت مشکی کردن مو نیز نتایج نیکو دارد و نیز جوشانده برگ آن برای دراز شدن و مشکی شدن مو نافع است.
براي درمان جرب( نوعی بیماری انگلی خارش دار)، تخم ريواس را با روغن كنجد مخلوط كرده به محل بمالند.

دیگر خواص و فواید کنجد عبارتند از:
در طب سنتی برای رفع قولنج، کنجد را آسیاب و با سرکه مخلوط می کردند و با افزودن مغز بادام پوست کنده هر روز به مقدار یک قاشق سوپ خوری میل می کردند.
کنجد به رفع مسمومیت كبد و كلیه ها و بهبود سیستم ایمنی بدن كمك می كند.
كنجد در درمان بی خوابی موثر بوده، به ایجاد خواب طبیعی در زنانی که از عوارض یائسگی رنج می برند کمک می کند.
خواص ضد قارچ و ضد باكتری از دیگر تأثیرات آن است.
برگ های كنجد سرشار از مواد لعابی هستند. دم کرده برگ کنحد برای درمان اسهال خونی و وبا به كار برده می شود.
كنجد تقریبا بیشتر مواد مورد ساختمان بدن را داراست. لذا یك غذای قیمتی و پر ارزش برای انسان است كه دارای خواص گوشت است ولی ضرر آن را ندارد.
باعث افزایش ذخیره ی ویتامین E در بدن می شود.
کنجد برای کسانی که کشتی گیر و یا وزنه بردار هستند غذایی بسیار مفید و مناسب است.
كساني كه داراي چربي بالا هستند از روغن كنجد استفاده كنند.
اگر هزارپا در گوش كسي رفت چند قطره روغن كنجد در گوش بچكانيد.
براي نرم شدن محل تورم كنجد را له كنيد با يك عدد تخم‎مرغ مخلوط نماييد در محل تورم و سفتي بدن قرار دهيد.
كساني كه مي‎خواهند چاق شوند از كنجد استفاده كنند.
كنجد براي تقويت نيروي جنسي نافع است و به این منظور باید ارده (كنجد خردشده)، عسل، هويج خرد شده همراه نان ميل شود.
كساني كه سرطان دارند از كنجد استفاده كنند.
كنجد براي افراد كم خون غذاي مناسبي است.
خوردن كنجد باعث نرم شدن روده‎ها و رفع يبوست مي‎گردد. براي درمان يبوست صبح يك قاشق كنجد بو نداده (خام) بخورند.
كساني كه سوزش معده دارند كنجد را با نبات كوبيده ميل كنند.
براي قطع خون بواسير، ۵ گرم دانه كنجد و ۵ گرم مغز گردو هر روز به مدت ۱۴ روز ميل شود.
براي بازشدن عادت ماهيانه مقداري كنجد را با نخود آب پز نموده آب آن را ميل كنيد.
براي دمل داخل گوش روزي چندبار با روغن كنجد آن را چرب كنيد چون زود سر باز مي‎كند.
كساني كه تصلب شرائين دارند از كنجد و روغن آن استفاده كنند.
افراد سوداوي مزاج روزي يك قاشق كنجد بخورند.
کنجد گرفتگی صدا را از بین می برد.
کنجد ضد رماتیسم است.
برای رفع ناراحتی کیسه صفرا مفید است.
روغن کنجد سوزش ادرار را رفع می کند.

منبع: https://herang.co/